نویسنده: دنیل دی پتریس

یک جنگ اقتصادی بین ایالات متحده و ایران در حال وقوع است که هیچ نشانه ای دال بر حل و فصل آن در فاصله زمانی نزدیک مشاهده نمی شود.

تهران در سراسر 40 سال گذشته به نوعی تحت تحریم بوده، با این حال، هرگز چنین فشار شدیدی را تجربه نکرده است. دولت ترامپ از همه وزن سیستم مالی ایالات متحده استفاده کرده است تا همانند یک تن آجر بر سر اقتصاد ایران فرود آید. با هر اقدام تحریمی که توسط وزارت خزانه داری ایالات متحده انجام شده، شرایط مالی ایران در وضعیت دشوارتری قرار گرفته است. اقدام واشنگتن در خاتمه دادن به معافیت ها از تحریم های نفتی اعمال شده علیه ایران برای کشورهایی مانند کره جنوبی، چین، هند و ایتالیا به این معناست که یا باید خرید نفت خام از ایران را به شدت کاهش دهند و یا واردات از این کشور را به کلی متوقف کنند. طبق برآوردهای انجام شده، صادرات نفت خام ایران در ماه جاری میلادی به 400 هزار بشکه در روز رسیده که کمتر از نصف صادرات در ماه آوریل و حدود یک پنجم تابستان 2016 است که ایران روزانه حدود 2 میلیون بشکه نفت در روز فروش داشت.

اما ظاهرا کار دولت ترامپ با ایران هنوز به پایان نرسیده است. بلومبرگ گزارش کرده که واشنگتن نامه ای را به اتحادیه اروپا در رابطه با ساز و کار جدید تجاری این بلوک با ایران ارسال کرده و به اپراتورهای آن هشدار داده که هر نهادی که در این مکانیسم نقش داشته باشد ممکن است با تحریم های ایالات متحده مواجه شود. سیگال مندلکر، یک مقام وزارت خزانه داری آمریکا گفت: «شرکت در فعالیت هایی که با تحریم های ایالات متحده مغایرت دارند، می تواند با عواقب شدیدی از جمله عدم دسترسی به سیستم مالی ایالات متحده همراه شود.» این یک اشاره واضح بود مبنی بر اینکه اگر نهادی با بازار ایران در تعامل باشد با واکنش ایالات متحده مواجه خواهد شد و باید با تجارت با آمریکا برای همیشه خداحافظی کند.

هیچ کسی نمی تواند تاثیرات مالی کمپین اعمال فشار حداکثری دونالد ترامپ علیه ایران را رد کند یا زیر سوال ببرد. ایرانی ها تا پایان سال جاری مالی فشارهای بیشتری را نیز متحمل خواهند شد؛ برایان هوک، فرستاده وزارت امور خارجه در امور ایران بر این باور است که تحریم ها علیه صادرات نفت ایران دست کم 10 میلیارد دلار به این کشور خسارت وارد کرده، به افزایش نرخ تورم منجر شده، با سقوط شدید ارزش ریال همراه بوده و به افزایش نارضایتی های عمومی انجامیده است.

با این حال، قرار نبوده که تحریم ها تنها از نظر مالی به ایران فشار وارد کنند. هدف فراتر از اینها بوده است. واشنگتن به دنبال آن است که تهران را به تغییر رفتار و تبدیل به چیزی وا دارد که مایک پومپئو وزیر امور خارجه آن را «یک کشور عادی» می نامد. از آن نظر می توان گفت که سیاست دولت ترامپ در قبال ایران شکست خورده چراکه با تاثیر مطلوب همراه نبوده است.

ایران تاکنون هیچ اقدامی نکرده که دال بر تسلیم شدن آن در برابر تحریم ها باشد. افسران نظامی ایران و سیاستمداران رده بالای این کشور از نیروهای اصولگرای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی گرفته تا میانه روهای دفتر رئیس جمهوری حسن روحانی همگی متعهد شده اند در برابر «تاکتیک های زورگیری از سوی یک دشمن متجاوز» که با هدف «نابودی جمهوری اسلامی و جایگزینی آن با یک رژیم بله قربان گوی واشنگتن» به کار گرفته شده اند، ایستادگی می کنند. مقامات آمریکایی با بی تفاوتی به طرف دیگری می نگرند، اما برای مقامات ایران چنین احساساتی واقعی هستند. هیچ کشور مستقلی به ویژه یک کشور مغرور ملی گرا همچون ایران تسلیم شدن در برابر دشمن را قابل قبول نخواهد یافت. در حقیقت، چنین کاری نشانه ضعف و به مثابه اعلام پذیرش فشارهای بیشتر در آینده است.

رئیس جمهوری ترامپ ممکن است حاضر به توافق با ایرانی ها باشد. به هر حال، هر چه نباشد او فردی است که به جلسات هیئت مدیره عادت دارد. من شخصا معتقدم که ترامپ که بعضا با وعده جلوگیری از یک جنگ خود خواسته دیگر در منطقه خلیج فارس و در خاورمیانه در انتخابات ریاست جمهوری به پیروزی رسید، در نهایت ماجرا با تهران درگیر جنگ نمی شود. او روی این واقعیت حساب می کند که وقتی پول های ایران به ته رسید، آیت الله علی خامنه ای، رهبر معظم این کشور گزینه دیگری جز قبول مذاکره نخواهد داشت و می پذیرد که در برابر کاهش فشارها درخواست های آمریکا را بپذیرد.

ترامپ در این روندی که در پیش گرفته مذاکره درخواست نمی کند، بله تسلیم کامل نظامی را خواستار است که در شرایطی بسیار دشوارتر و بدتر از تسلیم شدن خودداری کرده است. رئیس جمهوری هنگامی که در برج ترامپ نشسته و با پیمانکاران قرارداد می بندد، انتظار تسلیم شدن از آنها ندارد. انتظار تسلیم شدن از ایران نیز به طور مشابه واقع گرایانه نیست.

منبع: واشنگتن اگزماینر / مترجم: طلا تسلیمی